راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان

راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان چیزهای دور از ذهنی نیستند و جزء رفتارهای روزمره قرار می‌گیرند. بنابراین، مهم است که بدانید، پوسیدگی دندان چیست، چگونه ایجاد می‌شود و برای جلوگیری از آن چه راهکارهایی وجود دارد. در این مطلب می‌توانید پاسخ به تمام این سوالات را بیابید. پس با ما در ادامه همراه باشید

پوسیدگی دندان چیست؟

راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان بدون دانستن مفهوم اصلی آن اهمیتی ندارد. پوسیدگی دندان که به عنوان حفره دندان هم شناخته می‌شود، یک بیماری شایع مرتبط با رژیم غذایی است که منجر به از بین رفتن مواد معدنی سخت از دندان‌های بزرگسال و دندان‌های شیری در کودکان می‌شود. در مراحل اولیه ممکن است به صورت یک لکه سفید یا تیره روی دندان ظاهر شود اما با از بین رفتن مواد معدنی بیشتر، ممکن است حفره یا سوراخ ظاهر شود و از این جهت راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

از دست دادن بیشتر مواد معدنی ممکن است منجر به رفتن حفره به مرکز دندان یا همان پالپ شود که احتمالا منجر به دندان درد می‌شود.

تحقیقات اخیر نشان داده‌است که از هر ۳ بزرگسال بالای ۱۵ سال، ۱ نفر پوسیدگی دندان درمان نشده دارد. علاوه‌بر این، از هر ۳ کودک ۵ تا ۶ ساله یک نفر قبلاً در دندان شیری دچار پوسیدگی شده‌است و این آمار می‌توانند دلایل محکمی برای یافتن راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان باشند.

روند پوسیدگی دندان

میلیون‌ها باکتری در دهان شما زندگی می‌کنند و به صورت تجمع نرمی به نام پلاک دندانی به دندان‌های شما می‌چسبند. این باکتری‌ها از قندهای موجود در غذا و نوشیدنی‌های مصرفی شما برای ایجاد انرژی مورد نیاز برای زندگی استفاده می‌کنند.

وقتی قند را به انرژی تبدیل می‌کنید، باکتری‌های دهان شما اسید را به عنوان یک ماده زائد تولید می‌کنند. این اسید کریستال های دندان شما را حل می‌کند و باعث از بین رفتن مواد معدنی و ضعیف شدن دندان می‌شود تا به دنبال راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان بگردید. هر چه بیشتر غذاهای شیرین بخورید یا بنوشید، باکتری‌ها بیشتر اسید تولید می‌کنند و این می‌تواند منجر به علائم پوسیدگی دندان مانند: لکه های سفید و حفره شود.

بزاق شما از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. این ماده قند را از دهان شما خارج کرده و وارد معده شما می کند، اسید را از ایجاد آسیب جلوگیری می کند، با باکتری ها مبارزه می کند و می تواند مراحل اولیه پوسیدگی دندان را با ترمیم مواد معدنی دندان ترمیم کند.

اگر میزان اسید حاصل از باکتری های روی دندان های شما بر اثر محافظتی بزاق شما بیشتر باشد، پوسیدگی دندان رخ می‌دهد و باز هم بحث راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان مطرح می‌شود.

دلایل پوسیدگی دندان

همانطور که گفته شد، هنگامی که باکتری‌های عامل پوسیدگی با قندها و نشاسته‌های غذاها و نوشیدنی‌ها تماس پیدا می‌کنند، یک اسید تشکیل می‌دهند. این اسید می‌تواند به مینای دندان حمله کرده و باعث از بین رفتن مواد معدنی آن شود.

هنگامی که دندان به طور مکرر در معرض اسید قرار می گیرد، مانند زمانی که به طور مکرر غذا یا نوشیدنی‌های سرشار از قند و نشاسته مصرف می‌کنید، مینای دندان به از دست دادن مواد معدنی ادامه می‌دهد. ممکن است یک لکه سفید در جایی که مواد معدنی از بین رفته اند ظاهر شود. این نشانه پوسیدگی زودرس است.

پوسیدگی دندان را می توان در این مرحله متوقف یا معکوس کرد. مینای دندان می تواند با استفاده از مواد معدنی بزاق و فلوراید خمیردندان یا از طریق استفاده از فلوراید توسط دندانپزشک یا بهداشت دندان، خود را ترمیم کرده و از راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده کند. اگر مواد معدنی بیشتری از حد قابل بازیابی از بین برود، مینای دندان ضعیف شده و در نهایت تجزیه می شود و حفره ای ایجاد می کند.

چه افرادی با چه شرایطی بیشتر در معرض پوسیدگی دندان قرار دارند؟

هر کسی که دندان دارد ممکن است دچار پوسیدگی شود اما این بعضی افراد با بعضی شرایط خاص بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند که در ادامه آن‌ها را دسته‌بندی کرده‌ایم.

وضعیت و محل دندان

پوسیدگی اغلب در دندان‌های عقبی شما رخ می‌دهد که دندان‌های آسیاب و پرمولر هستند. این دندان‌ها دارای شیارها، حفره ها و شکاف‌های زیادی هستند و ریشه‌های متعددی دارند که می‌توانند ذرات غذا را جمع کنند. به همین دلیل تمیز نگه داشتن آن‌ها از دندان‌های جلویی صاف‌تر و آسان‌تر شما سخت‌تر است و اجرای راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان دچار چالش می‌شود.

مصرف بیش از حد غذاها و نوشیدنی‌های خاص

غذاهایی که برای مدت طولانی به دندان‌های شما می‌چسبند، بیشتر از غذاهایی که به راحتی توسط بزاق شسته می‌شوند باعث پوسیدگی می‌شوند. این غذاها شامل: شیر، بستنی، عسل، شکر، نوشابه، میوه های خشک، کیک، کلوچه ها، آب نبات ها و نعناع سفت، غلات خشک و چیپس است.

مصرف میان وعده به‌صورت مکرر

وقتی زیاد میان وعده می خورید یا نوشیدنی‌های شیرین می‌نوشید، به باکتری های دهان سوخت بیشتری می‌دهید تا اسیدهایی بسازند که به دندان‌های شما حمله کرده و آن‌ها را تحلیل کنند. نوشیدن نوشابه یا سایر نوشیدنی‌های اسیدی در طول روز به ایجاد یک حمام اسیدی مداوم روی دندان‌های شما کمک می‌کند و در دسته راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان قرار می‌گیرد.

تغذیه نوزاد قبل از خواب 

هنگامی که به نوزادان قبل از خواب بطری‌های پر از شیر مادر، شیر خشک، آب میوه یا سایر مایعات حاوی قند داده می‌شود، این نوشیدنی‌ها ساعت‌ها در هنگام خواب روی دندان‌های آنها باقی می‌مانند. این باعث تغذیه باکتری هایی می شود که می‌توانند باعث پوسیدگی شوند. این آسیب اغلب پوسیدگی دندان شیشه شیر نامیده می‌شود. هنگامی که کودکان نوپا به‌دنبال مصرف مکرر شیر و نوشیدنی‌هایی در شیشه شیر هستند ، آسیب مشابهی ممکن است، رخ دهد.

خوب مسواک نزدن 

اگر بلافاصله پس از خوردن و آشامیدن دندان‌های خود را تمیز نکنید، پلاک به سرعت ایجاد می‌شود و اولین مراحل پوسیدگی و التهاب لثه می تواند آغاز شود و شما را برای راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان غافل کند.

دریافت نکردن فلوراید کافی 

فلوراید، یک ماده معدنی طبیعی، به جلوگیری از پوسیدگی کمک می‌کند. همچنین می تواند مراحل اولیه آسیب دندان را معکوس کند. به دلیل فوایدی که برای دندان ها دارد، فلوراید به بسیاری از منابع آب عمومی اضافه می‌شود. همچنین یک عنصر رایج در خمیر دندان و دهان شویه‌ها است. اما آب بطری معمولاً حاوی فلوراید نیست.

وضعیت سنی

عموما حفره‌ها در کودکان و نوجوانان بسیار کم سن رایج است. افراد مسن نیز در معرض خطر بیشتری هستند. با گذشت زمان، دندان ها ممکن است فرسوده شوند و لثه ها عقب بروند و احتمال پوسیدگی دندان‌ها بیشتر شود. افراد مسن نیز ممکن است از داروهای بیشتری استفاده کنند که جریان بزاق را کاهش می‌دهد و خطر پوسیدگی دندان را افزایش می دهد و باید همزمان از راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده کنند.

دهان خشک

خشکی دهان ناشی از کمبود بزاق است. بزاق با شستن مواد غذایی و پلاک دندان از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. مواد موجود در بزاق نیز به مقابله با اسید تولید شده توسط باکتری ها کمک می‌کند. برخی داروها، برخی از شرایط پزشکی، تشعشعات به سر یا گردن، یا داروهای شیمی درمانی خاص می توانند با کاهش تولید بزاق، خطر ابتلا به حفره را افزایش دهند.

پرکننده‌های فرسوده یا روکش‌های دندانی

با گذشت سال‌ها، پرکردگی های دندانی می‌توانند ضعیف شوند، شروع به شکستن کنند یا لبه‌های خشن پیدا کنند. این اجازه می دهد تا پلاک‌ها راحت‌تر ساخته شوند و حذف آن را سخت تر می‌کند. روکش‌های دندان‌پزشکی می‌توانند به‌خوبی روی هم قرار نگیرند و باعث می‌شوند پوسیدگی در زیر آنها شروع شود.

سوزش سردل

سوزش سر دل که یکی از علائم رایج بیماری رفلاکس معده به مری است که می‌تواند باعث جاری شدن اسید معده به داخل دهان شود. به چنین حالتی رفلاکس می‌گویند. این وضعیت می‌تواند مینای دندان شما را از بین ببرد و آسیب زیادی به شما وارد کند. این امر عاج را در معرض باکتری قرار می‌دهد و باعث پوسیدگی دندان می‌شود. دندانپزشک شما ممکن است توصیه کند که با متخصص مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید تا ببینید آیا سوزش سر دل باعث از بین رفتن مینای دندان شما می شود یا خیر تا بتوانید در زمان درست از راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده کنید.

اختلالات اشتها

بی اشتهایی و پرخوری عصبی می‌تواند منجر به فرسایش و پوسیدگی دندان شود. اسید معده ناشی از استفراغ های مکرر، که پاکسازی نامیده می شود، روی دندان‌ها شسته شده و شروع به خوردن مینای دندان می کند. اختلالات خوردن نیز می‌تواند مانع تولید بزاق شود.

راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان

حالا که دلایل و افرادی که در معرض پوسیدگی دندان هستند را شناختید، وقت آن است تا به‌طور موثر از راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان به‌عنوان پیشگیری استفاده کنید. این راهکارها عبارتند از؛

۱. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن

مسواک زدن کامل دندان‌ها در شب و حداقل یک بار دیگر در روز با خمیر دندان فلوراید موثرترین نمونه از راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان است. شما باید مطمئن شوید که سطوح داخلی، خارجی و جونده دندان‌های خود و در امتداد خط لثه را مسواک بزنید. این باید حدود دو دقیقه طول بکشد. استفاده از مسواک‌های بین دندانی یا نخ دندان یا نوار نیز به حذف پلاک از بین دندان‌ها و محل برخورد آنها با لثه کمک می‌کند. اینها مناطقی هستند که یک مسواک معمولی نمی تواند به آن برسد.

۲. کاهش میزان و دفعات مصرف کربوهیدرات

کمتر غذاها و نوشیدنی های شیرین مصرف کنید. از خوردن میان وعده‌های ناسالم در بین وعده‌های غذایی خودداری کنید تا تعداد دفعاتی که دندان‌های شما تحت حمله پلاک قرار می‌گیرند را محدود کنید. جویدن آدامس بدون قند بعد از غذا می‌تواند به تولید بزاق بیشتر دهان شما کمک کند که به از بین بردن اسیدهای تشکیل شده می‌انجامد. شما همچنین باید قبل از رفتن به رختخواب از مصرف شکر پرهیز کنید؛ زیرا هنگام خواب بزاق کمتری تولید می‌کنید. بدون تولید سالم بزاق، پوسیدگی دندان بیشتر است.

مراقب داروهایی باشید که حاوی قند هستند و برای جایگزین‌های بدون قند از پزشک عمومی مشاوره بگیرید. به عنوان مثال، مصرف بیش از حد غذاهای شیرین، نوشابه های گازدار و شکلات ها می‌تواند پوسیدگی دندان را تسریع کند. سیگار کشیدن نیز با پوسیدگی دندان همراه است. تغییر رژیم غذایی و شیوه زندگی همراه با بهداشت دهان و دندان می تواند از پوسیدگی دندان جلوگیری کند.

۳. استفاده از فلوراید

فلوراید یک ماده معدنی است که به طور طبیعی در بسیاری از غذاها و در تمام آب آشامیدنی یافت می شود. مقدار فلوراید در آب در مناطق مختلف متفاوت است. فلوراید با تقویت مینای دندان می‌تواند به سلامت دندان کمک زیادی کند و در برابر  پوسیدگی دندان مقاوم‌تر شود . با این حال، بیشتر فلوراید ما در خمیردندان یافت می شود. هنگام خرید خمیردندان، مطمئن شوید که حاوی فلوراید است.

گاهی اوقات، تیم دندانپزشکی شما ممکن است برای راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان شما نسخه‌ای برای خمیردندانی که حاوی سطوح بالاتر فلوراید است، انتخاب کند. اگر شما هر یک از علائم مرتبط با پوسیدگی دندان را دارید  یا در معرض افزایش خطر پوسیدگی دندان هستید، ممکن است این کار را انجام دهند. دهانشویه‌های دندان، به ویژه آنهایی که حاوی فلوراید هستند نیز می‌توانند از پوسیدگی دندان جلوگیری کنند. با این حال، بلافاصله پس از استفاده از دهانشویه، دهان نباید شسته شود تا فلوراید روی دندان‌ها حفظ شود.

عوارض پوسیدگی دندان

به‌نظر شما اگر از راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟ پوسیدگی دندان آنقدر شایع است که امکان دارد، آن را جدی نگیرید. و ممکن است فکر کنید که فرقی نمی کند که کودکان در دندان های شیری خود حفره ایجاد کنند اما پوسیدگی دندان حتی برای کودکانی که هنوز دندان‌های دائمی خود را ندارند، می‌تواند عوارض جدی و ماندگاری داشته باشد. عوارض حفره ممکن است شامل موارد زیر باشد؛

• درد.
• آبسه – یک عفونت باکتریایی که باعث ایجاد یک پاکت چرک در دندان می شود.
• تورم یا چرک اطراف دندان.
• آسیب یا شکستگی دندان.
• مشکلات جویدن
• تغییر موقعیت دندان ها پس از از دست دادن دندان.

هنگامی که حفره ها و پوسیدگی جدی می شوند، ممکن است موارد زیر را هم داشته باشید:

• دردی که زندگی روزمره را سخت می کند.
• کاهش وزن یا مشکلات تغذیه، زیرا خوردن یا جویدن آن دردناک یا دشوار است.
• از دست دادن دندان، که ممکن است ظاهر، اعتماد به نفس و عزت نفس شما را تحت تاثیر قرار دهد.
• در موارد نادر، آبسه دندان، که می‌تواند منجر به عفونت های جدی تر یا حتی تهدید کننده زندگی شود.

کلام پایانی

راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان باید در زندگی با شما عجین شود؛ زیرا شما هر لحظه از زندگی با نوع رژیم غذایی و بهداشت دهان و دندان، در معرض پوسیدگی قرار دارید. بنابراین، راهکار های جلوگیری از پوسیدگی دندان برای یک روز و دو روز نیست، بلکه یک پیشگیری برای کل عمر به شمار می‌رود. امیدواریم که نکات گفته شده را جدی بگیرید تا دچار این عارضه نشوید.