تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی
تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی یک موضوع مهم و حیاتی است که داشتن اطلاعات در آن به شما کمک خواهد کرد. عفونت‌های دهان و دندان از دلایل مختلفی سرچشمه می‌گیرند. بنابراین، باید روشی وجود داشته باشد که با بررسی شواهد به شما اعلام کند که این عفونت ناشی از چیست، چگونه درمان می‌شود یا از علائم چه بیماری‌ای است. در این مطلب به این سوالات پاسخ می‌دهیم تا بدانید تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی چگونه ممکن می‌شود. پس تا پایان با ما همراه باشید.
عفونت دهان و فک چیست؟
قبل از مراحل و نحوه تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی باید بدانید که عفونت چیست. عفونت‌های دندانی عموما از دندان یا ساختارهای نگهدارنده آن سرچشمه می‌گیرند و می توانند به بافت های اطراف سرایت کنند. هنگامی که ساختارهای صورت در معرض خطر قرار می گیرند، عفونت از پالپ نکروزه، پاکت های پریودنتال سرچشمه می‌گیرد.
عفونت‌های دندانی همیشه رایج بوده و یکی از علل اصلی مرگ و میر صدها سال پیش بوده است. این عارضه‌های دهان و دندان در محیط‌های پزشکی، عمدتاً در بخش‌های اورژانس، غیر معمولی نیستند. در بین تمام ویزیت‌های مرتبط با دندان، آبسه‌ها و عفونت‌های دندانی بیشترین موارد را تشکیل می دهند و نیاز به تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی در آن احساس می‌شود.
اهمیت تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی
قطعا خیلی از شما از اهمیت تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی آشنایی ندارید و به همین علت، از انجام آن سر باز می‌زنید. با این‌وجود، عفونت‌ها می‌توانند منعکس‌کننده بیماری‌های متفاوتی باشند که در بعضی از مواقع خطرات جانی به‌دنبال دارند. در ادامه دلایل اهمیت این موضوع را بر شمرده‌ایم.
مشخص‌کردن محدوده عفونت
همانطور که گفته شد، عفونت در ناحیه دهان و فک می‌تواند از اندازه‌ای به کوچکی یک نخود شروع شده و به اشکال بزرگتری تبدیل شود. تشخیص محدوده و اندازه توده عفونتی یکی از دلایلی است که باعث می‌شود پزشکان تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی را دنبال کنند تا بتوانند این بخش را به‌طور کامل رصد کرده و از بروز مشکلات جدی جلوگیری کنند.
جراحی توده عفونتی
گاهی اوقات توده عفونتی نیاز به جراحی دارد. جراحی هم به سادگی انجام نمی‌شود و قبل از آن نیاز به اطلاعات دقیقی درباره این عارضه دارد تا بتواند آن را مورد درمان قرار دهد. این اطلاعات می‌تواند شامل گستردگی توده، اندازه، میزان درگیری ایجاد شده در دهان و فک باشد. پس تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی یکی از کارهایی است که باید برای انجام مقدمات جراحی صورت بگیرد.
تشخیص دندان عامل
اینکه تشخیص داده شود که کدام دندان عامل عفونت است، باعث می‌شود تا نیمی از مسیر درمان را طی کنید و این اتفاقی است که با تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی می‌افتد گاهی التهاب می‌تواند ناشی از خراب‌شدن و پوسیدگی دندان باشد که از این طریق تشخیص داده شده و درمان می‌شود. همچنین، در برخی از موارد دیگر دندان بر اثر بیماری‌های التهابی درونی نشانه‌هایی از عفونت از خود نشان می‌دهد. بنابراین، با کمک رادیوگرافی مشکل دندان مورد نظر از طریق درمان موثر حل شده و مشکل برطرف می‌شود.
تعیین نوع عفونت
مشخص‌شدن نوع عفونت که از کدام نوع بدخیم یا خوش‌خیم است، از دلایل اصلی تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی محسوب می‌شود. عفونت دهان و فک انواع مختلفی دارد که پروسه درمان در هرکدام کاملا متفاوت است. عموما عفونت‌های خوش‌خیم با دارو و قرص درمان شده و نیازی به جراحی ندارند اما عفونت‌های بدخیم که رشد زیادی دارند، تنها از طریق جراحی قابل حذف و درمان هستند. در نتیجه، مشخص‌کردن نوع عفونت می‌تواند به پزشک معالج در برنامه‌ریزی درمان کمک ویژه‌ای کند.
بررسی انواع عفونت دهان و فک
تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی در انواع مختلف آن کاربرد دارد اما قبل از آن، عفونت‌های دهان چه انواعی دارد و چگونه رادیوگرافی به آن کمک می‌کند؟ این مسئله را در ادامه بررسی کرده‌ایم.
پریودنتیت مزمن
پریودنتیت جانبی یک بیماری التهابی مرتبط با دهان و فک است و شایع‌ترین علت از دست‌دادن زودرس دندان در بزرگسالان است. واضح است که شروع پریودنتیت جانبی و پیشرفت چند عاملی دارد که شامل تهاجم میکروبی، مکانیسم‌های میزبان، شرایط محیطی پیچیده بین همه این عناصر است. اخیراً، پریودنتیت جانبی مزمن به عنوان یک پیامد تغییر میکروبی در ترکیب دندان، با کاهش همزیست‌های مفید و افزایش تعداد پاتوژن‌ها شناخته شده که تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی را ممکن می‌کند.
عفونت‌های پری اپیکال و اندودنتیک
میکروارگانیسم‌ها از طریق شکستگی دندان، پوسیدگی دندان، لوله‌های عاج نمایان شده در سطح ریشه (نتیجه شقاق، پوسیدگی رادیکولار و پریودنتیت مزمن)، آناکورزیس و روش‌های دندانپزشکی به پالپ می‌رسند. ترکیب عفونت های ریشه اولیه نشان دهنده اهمیت تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی است. با این‌حال، به دلیل فعل و انفعالات اکولوژیکی و شرایط محیطی، با گذشت زمان، این عارضه‌های دهان در نهایت به گروه غالب در عفونت‌های ریشه و پری آپیکال تبدیل می‌شوند، و قرار گرفتن کانال ریشه در محیط دهان تاثیری بر غلبه چنین میکروارگانیسم‌هایی در محیط دهان ندارد . قسمت اپیکال سیستم کانال ریشه و بافت‌های پری اپیکال شایع‌ترین عفونت‌هایی هستند که در محیط دهان و دندان به چشم می‌خوردند.
پری ایمپلنت
پری ایمپلنت یک فرایند التهابی در نظر گرفته می‌شود که بر بافت‌های اطراف ایمپلنت‌های دندانی تأثیر می‌گذارد و در نتیجه استخوان اطراف ایمپلنت از بین می‌رود. ایمپلنت دندان در حال حاضر یک درمان روتین است. ایمپلنت‌ها از تیتانیوم یا آلیاژ تیتانیوم ساخته شده‌اند و ممکن است سطح آن از نظر زبری اصلاح شود، مثلاً از نظر شیمیایی، با هیدروکسی آپاتیت پوشانده شده است.
علی‌رغم آلودگی حوزه جراحی که ایمپلنت‌های دندانی در آن قرار می‌گیرند، میزان موفقیت بالینی بالاست، به‌ویژه زمانی که روش‌های جراحی و پروتز به درستی برنامه‌ریزی شده باشند. گاهی اوقات این میکروارگانیسم‌ها می‌توانند به بافت‌های اطراف ایمپلنت حمله کرده و التهاب ایجاد کنند که ممکن است منجر به شکست نهایی ایمپلنت شود و عفونت‌های حاد را ایجاد کند. بنابراین، تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی از دو جهت برای ایمپلنت کاربرد دارد.
عفونت ریشه دندان
عفونت ریشه، عفونتی است که در ریشه دندان، معمولاً در نتیجه پوسیدگی، بیماری لثه یا آسیب ایجاد می‌شود. این نوع عفونت می‌تواند باعث درد و ناراحتی قابل توجهی شود و در صورت عدم درمان می تواند منجر به از دست دادن دندان شود. اگر عفونت ریشه دارید، ممکن است در نزدیکی دندان درد و ناراحتی داشته باشید. همچنین ممکن است به غذاها/نوشیدنی های سرد و گرم حساس باشید. عفونت ریشه معمولاً از طریق معاینه دندانپزشکی تشخیص داده می‌شود، که ممکن است شامل بررسی تاریخچه دندان برای درک علائم، سابقه پزشکی و کارهای قبلی دندانپزشکی شما باشد و در نهایت شما را به سوی تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی سوق دهد.
روش‌های تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی
همانطور که می‌دانید، رادیولوژی انواع مختلفی دارد و تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی طیف گسترده‌ای را در بر می‌گیرد. این روش‌ها از دیرباز تاکنون به‌عنوان بهترین راه برای بررسی وضعیت و سلامت دهان و فک هستند اما هر کدام مزایا و معایب خود را دارند و در طول زمان یکدیگر را تکمیل کرده‌اند. با این‌وجود، نمی‌توان از تاثیرات آن‌ها چشم‌پوشی کرد. در ادامه به بررسی نقش روش‌های مختلف رادیوگرافی در تشخیص عفونت پرداخته‌ایم که بهتر است، آن را از دست ندهید.
۱. تشخیص عفونت دهان و فک با CBCT
تشخیص دقیق و برنامه‌ریزی درمانی، ستون فقرات هر درمان پزشکی محسوب می‌شود. به همین دلیل، توموگرافی کامپیوتری با پرتو مخروطی CBCT معرفی شد و به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت. فناوری CBCT یک مشاهده سه بعدی تصویر را فراهم می‌کند و موقعیت و وسعت دقیق ضایعات یا هر ناحیه آناتومیکی را امکان پذیر می‌کند. بنابراین، در تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی این روش نقش برجسته‌ای دارد. به همین دلیل، CBCT را نه تنها می‌توان برای رشته‌های جراحی، بلکه برای رشته‌هایی مانند اندودنتیکس، پروتز و ارتودنسی برای برنامه‌ریزی درمانی مناسب و مراقبت‌های موثر دندانپزشکی مورد استفاده قرار داد.
جراح دهان می‌تواند اندازه، وسعت و محل تومور یا کیست، نفوذ آن به ساختارهای اطراف و ارتباط آن با ساختارهای حیاتی مانند اعصاب و عروق خونی را تجزیه و تحلیل کند. CBCT همچنین به ارزیابی دندان‌های نهفته و دندان‌های اضافی از نظر موقعیت و ارتباط با ساختارهای حیاتی کمک می‌کند. همچنین، می‌تواند برای تشخیص پوسیدگی که یکی از دلایل عفونت است، استفاده شود؛ زیرا تشخیص پوسیدگی و ارزیابی عمق در ضایعات تقریبی و اکلوزالی به طور قابل توجهی بهبود یافته است.
۲. تشخیص عفونت از طریق رادیوگرافی پانورامیک
رادیوگرافی پانورامیک دندان یک ابزار تشخیصی مناسب و ارزشمند در میان عفونت‌هاق آسیب‌پذیر دهان و فک است. این روش کمک می‌کند تا نه تنها عامل اصلی تهدید کننده سلامت دهان، بلکه سایر نگرانی‌هایی که ممکن است به مسائل سلامت سیستمیک مرتبط باشند نیز شناسایی شوند. رادیوگرافی پانورامیک به دلیل بار بالای بیماری‌های دهان در میان جمعیت‌های آسیب‌پذیر و فرصت‌های محدود برای رسیدگی به مسائل متعدد سلامت دهان، یک ابزار تشخیصی مناسب و مفید نشان داده شده‌است.
استفاده از تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی به‌عنوان مکمل معاینه بالینی در یک محیط بهداشت عمومی دندان، پشتیبانی لازم را برای تعیین اولویت‌ها در برنامه‌ریزی درمان فراهم می‌کند. یک مسیر ارجاع مناسب برای مسائل مربوط به دندانپزشکی و غیر دندانپزشکی که نیاز به خدمات تخصصی دارند، باید بررسی و اولویت بندی شود تا به‌طپر موثر به کار گرفته شوند.
۳. تشخیص عفونت دهان و دندان با CT
عفونت‌های ادنتوژنیک که منجر به آبسه دندان آلوئولار ساده می‌شود، یک بیماری شایع و غیر ضربه‌ای دندانی است که در بخش‌های اورژانس با آن مواجه می‌شود. عفونت ساده به دو نوع اصلی طبقه بندی می‌شود. تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی از طریق CT به این پروسه کمک می‌کند
آبسه ریشه ثانویه به پوسیدگی دندان، پس از نکروز پالپ دندان و عفونت بعدی کانال ریشه ایجاد می‌شود. در آبسه پریودنتال، عفونت از بافت‌های پریودنتال یا لثه نشات می گیرد. این روش هم کاربرا زیادی برای بیماری‌های پیشرفته و عادی دهان و دندان دارد که جزء انتخاب‌های اولیه هر پزشکی برای درمان است. بنابراین، اگر این روش را برای تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی استفاده شود، خیال شما از درمان راحت می‌شود؛ زیرا عامل اصلی این عارضه مشخص می‌شود.
سی‌تی‌اسکن، در آشکارسازی عفونت‌های دندانی حتی در مراحل اولیه آن موثر است. در حالی‌که، اشعه ایکس سنتی برای دندان بر گرفتن یک تصویر دو بعدی تمرکز دارد، سی‌تی نمای سه بعدی ارائه می‌دهد و ارزیابی جامع‌تری از عفونت ارائه می‌دهد. در موارد عفونت دندان، سی‌تی‌اسکن می‌تواند آبسه، تحلیل استخوان و گسترش عفونت به بافت‌های اطراف را شناسایی کند. این سطح از جزئیات به دندانپزشکان و جراحان دهان در تدوین برنامه‌های درمانی مناسب کمک می‌کند، خواه شامل درمان ریشه، مداخله جراحی یا سایر درمان های هدفمند باشد.
۴. ام‌ار‌آی برای تشخیص عفونت فک و دهان
ام آر آی اورژانسی گردن می‌تواند آبسه‌های ادنتوژنیک را به دقت تشخیص دهد و به طور قابل اعتمادی به دندان عامل بیماری اشاره کند. این نتایج می‌تواند اثربخشی تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی را اثبات کند و به معالجه بیماری‌هایی که خود را از طریق عفونت نشان می‌دهند، بپردازد. رویکرد ام‌آر‌آی برای تشخیص عفونت می‌تواند پزشک را به سوی استفاده از داروهای ضد میکروبی یا تخلیه آبسه سوق دهد که کاملا بستگی به نوع و اندازه عفونت دارد. البته، میزان تبحر رادیولوژیست هم در بررسی و تفسیر اطلاعات حاصل از این روش اهمیت ویژه‌ای دارد و می‌تواند روی نتیجه اثرگذار باشد.
کلام پایانی
تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی یک حیطه درمانی در دندانپزشکی محسوب می‌شود که به دندانپزشکان کمک ویژه‌ای می‌کند. در این مطلب به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم که چند نوع از عفونت دندان وجود دارد و چه روش‌های رادیوگرافی برای تشخیص آن تعیین شده‌است. همچنین، به رادیولوژی که در طی زمان تکامل پیدا کرده و به روش‌های متعدد در تشخیص عفونت های دهان و فک با رادیوگرافی ایفای نقش می‌کند. امیدواریم که این نکات برای شما کاربردی باشد.
